Αν ξαφνικά βρεθούμε σε μια κατάσταση όπου το όχημά μας βρίσκετε εκτός ελέγχου πάνω σε παγωμένο δρόμο και ολισθαίνει προς ένα στερεό αντικείμενο τότε πραγματικά η αίσθηση είναι απελπιστικά αχαρακτήριστη. Φυσικά είναι ακόμη πιο συνταρακτικό εάν το αντικείμενο είναι ένα οδόφραγμα άκρων (μπάρες ασφαλείας) του δρόμου που προορίζεται να αποτρέψει τα οχήματα από πτώση σε γκρεμό.
Εκτός αν έχετε εκπαιδευθεί στο πώς να αποκριθείτε σε μια τέτοια πραγματικά δύσκολη κατάσταση.
Δυστυχώς στη χώρα μας τέτοιου είδους εκπαίδευση δε λαμβάνει χώρα παρά μόνο σε ειδικούς χώρους με ειδικά κατασκευασμένα οχήματα με τη βοήθεια της αράχνης (skidcar). Σε φυσικό περιβάλλον θα μπορούσε η εκπαίδευση να γίνει πάνω σε μια π.χ. παγωμένη λίμνη, όπου γίνεται κατά κόρων σε βορειότερα κράτη.
Ελπίζουμε τουλάχιστον οι ακόλουθες συμβουλές να σας βοηθήσουν.
1. Προετοιμασία: Αφού συμβουλευτείτε το δελτίο καιρού σιγουρευτείτε το όχημά σας είναι κατάλληλα εξοπλισμένο. Αυτό σημαίνει ελαστικά καλής κατάστασης και μάλιστα χειμερινά ή τουλάχιστον παντός καιρού. (Αναζητήστε τα με την ένδειξη M+S) Τα χειμερινά ελαστικά έχουν πολύ καλύτερη πρόσφυση σε θερμοκρασίες κάτω από τους 7 βαθμούς κελσίου σε όλες τις συνθήκες στεγνού, βρεγμένου, χιονισμένου. (Στα παγωμένα κομμάτια δρόμων επιβάλλεται η χρήση αλυσίδων.) Καλό είναι αν δε χρησιμοποιούμε M+S ελαστικά να μειώσουμε την πίεση του αέρα ακόμη και κατά 10psi. Εργαλειοθήκη, γρύλος, φαρμακείο, φακός, γάντια, προειδοποιητικό τρίγωνο, πυροσβεστήρας, φωσφορούχο γιλέκο, έξτρα μπουφάν, ρυμούλκα και ρεζερβουάρ γεμάτο βενζίνη είναι απαραίτητα για οδήγηση κάτω από αυτές τις συνθήκες.
2. Επιβράδυνση: Η γρήγορη οδήγηση είναι το μεγαλύτερο λάθος. «Διαβάστε το δρόμο για να επιλέξετε την κατάλληλη ταχύτητα.» Σε περίπτωση απώλειας πρόσφυσης η οδήγηση με μεγάλη ταχύτητα απλά θα κάνει το ατύχημα πιο σοβαρό και πιο θεαματικό. Και μην επαναπαύεστε στο ABS(σύστημα αντιμπλοκαρίσματος τροχών), τα συστήματα σταθερότητας ή άλλους μηχανισμούς ελέγχου οχημάτων ότι θα σας βοηθήσουν εάν γλιστρήσετε. «Εάν πηγαίνετε πάρα πολύ γρήγορα, πρόκειται να ‘πάτε’ από το δρόμο και τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει αυτός.»
3. Μάτια στο βάθος του δρόμου: Κατά την χειμερινή οδήγηση « οδηγοί πρέπει να χρησιμοποιήσουν τα μάτια τους αποτελεσματικότερα.» Όχι μόνο θα πρέπει να γνωρίζετε για το μαύρο πάγο και άλλους ολισθηρούς όρους, αλλά πρέπει επίσης να τετραπλασιάσετε την απόσταση που κρατάτε συνήθως μεταξύ εσάς και του εμπρός αυτοκινήτου. Ένας εύκολος υπολογισμός για αυτήν την απόσταση είναι τέσσερα μήκη αυτοκινήτων για κάθε 20km/h. Αυτό σημαίνει εάν κινείστε με 60km/h, πρέπει να αφήσετε 12 μήκη αυτοκινήτων μεταξύ εσάς και του εμπρός αυτοκινήτου. Επίσης ο νους θα πρέπει να είναι συνεχώς σε κάτι το απρόβλεπτο, όπως μεγάλες στροφές, τρύπες στο δρόμο, ζώο στο δρόμο, πεσμένο δέντρο . «Ένας καλός οδηγός κοιτάζει μπροστά και προβλέπει καταστάσεις. Ένας απρόσεκτος οδηγός δεν προσέχει το δρόμο και αναγκάζεται να αντιδράσει στις απρόβλεπτες καταστάσεις, συνήθως απότομα.»
4. Φρένο προτού φτάσετε στη στροφή: Πατήστε ομαλά το φρένο σας προτού να φθάσετε σε μια στροφή και απελευθερώστε το στρίβοντας σ’ αυτή όσο πιο γλυκά γίνεται χωρίς απότομες τιμονιές . Έπειτα, αφού βρίσκεστε στο μέσον αυτής, επιταχύνετε προοδευτικά και ομαλά. «Μπαίνοντας σε μια στροφή με μεγάλη ταχύτητα και φρενάροντας μέσα σ’ αυτή, θα χάσετε τον έλεγχο». Όταν οι ρόδες φρενάρουν, η επιφάνειά τους γίνεται στατική και μπορούν να συμπεριφερθούν όπως τέσσερις σφαίρες του χόκεϋ που μπορούν να κινηθούν σε διάφορες κατευθύνσεις (δηλ. περιστροφή). Εάν συμβεί αυτό, θα χάσετε προφανώς τον έλεγχο του οχήματός σας.
5. Πρακτική, ομαλή και αποτελεσματική χρήση των συστημάτων ελέγχου του οχήματος: Όπως ένας νέος υποψήφιος οδηγός κατά την εκμάθηση οδήγησης κάνει απότομες τιμονιές, πατάει απότομα φρένο-γκάζι και διάφορες αψυχολόγητες κινήσεις έτσι κι ένας έμπειρος οδηγός θα αντιδράσει παρόμοια σε μια ξαφνική απρόβλεπτη κατάσταση εάν δεν έχει εκπαιδευτεί κατάλληλα. «Το τιμόνι δίνει στον οδηγό όλες τις πληροφορίες». Όταν αυτό ελαφρύνει χάνοντας την πρόσφυση ο δρόμος δεν μπορεί να διαβαστεί και ταυτόχρονα χάνεται η σωστή κατανομή βάρους του οχήματος ξεκινώντας το φαινόμενο υποστροφής ή υπερστροφής.
6. Ενημερωθείτε: Ανεξάρτητα από εάν το όχημά σας έχει κίνηση στους εμπρός τροχούς ή τους πίσω ή και τους τέσσερις, τα αποτελέσματα μιας απώλειας ισορροπίας είναι τα ίδια. Αυτό που πρέπει να καταλάβετε είναι ότι όλα τα οχήματα έχουν μια σωστή κατανομή βάρους όταν είναι σταματημένα ή όταν κινούνται στην ευθεία με σταθερή ταχύτητα. Αυτό μπορεί εύκολα να μεταβληθεί από τη δύναμη του κινητήρα αναλόγως του πόση πίεση ασκούμε στο γκάζι. Συνήθως τα περισσότερα οχήματα έχοντας τον κινητήρα εμπρός έχουν εκεί και το περισσότερο βάρος κι έτσι οι πίσω ρόδες δεν ασκούν την ίδια πίεση στο έδαφος με αποτέλεσμα να γλιστρούν και πιο εύκολα. Ένα πισωκίνητο όχημα με μεγάλη δύναμη όπως ένα Nissan350Z έχει σχετικά μικρή αναλογία δύναμη – βάρους, έτσι το πίσω μέρος είναι επιρρεπές χάνοντας επίσης εύκολα την πρόσφυση στους ολισθηρούς δρόμους. Ένα μπροσθοκίνητο όχημα, με τον κινητήρα εμπρός όπως ένα Nissan Almera, έχει επίσης ένα ελαφρύ οπίσθιο τμήμα, έτσι ώστε εάν αφήσετε απότομα το γκάζι σε μια στροφή, όλο το βάρος μετατοπίζεται στο εμπρός μέρος και το οπίσθιο τμήμα έχει λίγο βάρος. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι ότι το πίσω μέρος του αυτοκινήτου θα ξεκολλήσει από το έδαφος και θα συρθεί προς την εξωτερική μεριά της στροφής (υπερστροφή).
7. Μάθετε πώς να ελέγχετε μια ολίσθηση: Αν και αυτό προφανώς διδάσκετε καλύτερα μετά από μια σειρά μαθημάτων από καταξιωμένη σχολή οδηγών θα προσπαθήσω να σας περιγράψω με λίγα λόγια τι πρέπει να κάνετε εάν βρίσκεστε σε μια υπερστροφική κατάσταση (που σημαίνει: το αυτοκίνητό σας γυρίζει πάρα πολύ- τείνει το πίσω μέρος να σας προσπεράσει ). «Πρέπει να πάτε ενάντια στις φυσικές τάσεις σας!!!» «Κατά την υπερστροφή με προσθιοκίκητο αυτοκίνητο για να το ελέγξετε, θα πρέπει να επιταχύνετε.» Είναι μια ενέργεια που κανένας άπειρος σε τέτοιες καταστάσεις οδηγός δε σκέφτεται να πράξει. «Οι άνθρωποι δεν σκέφτονται την επιτάχυνση για να ελέγξουν το αυτοκίνητο.» Εντούτοις, πολλές υπερστροφικές ολισθήσεις μπορούν να ελεγχθούν και με την απελευθέρωση του φρένου και την ήπια επιτάχυνση. Αυτό μεταφέρει το βάρος από το εμπρός μέρος στις πίσω ρόδες, το οποίο σας επιτρέπει να κατευθύνετε την ολίσθηση κι έτσι να κερδίσετε τον έλεγχο του οχήματος και να συνεχίσετε ακίνδυνα στο δρόμο σας. Εάν οδηγείτε ένα πισωκίνητο όχημα, σε μία υπερστροφική κατάσταση το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να αφήσετε το γκάζι και να διορθώσετε την πορεία του οχήματος με ανάποδο τιμόνι, στρέφοντας δηλαδή τους τροχούς προς την κατεύθυνση του δρόμου. Σε μια υποστροφική ολίσθηση (όταν αρνείται να στρίψει το αυτοκίνητό σας και γλιστρά ευθεία εμπρός), άλλη μια φορά είναι σημαντικό να μην αντιδράσετε ενστικτωδώς με το περαιτέρω στρίψιμο του τιμονιού, με το φρενάρισμα ή με το να κάνετε και τα δύο ταυτόχρονα. Η υποστροφή προκαλείται συνήθως με το να μπείτε σε μια στροφή πολύ γρήγορα και έπειτα να επιχειρήσετε να στρίψετε. Για να στρίψει το όχημα αποτελεσματικά οι ρόδες σας χρειάζονται πρόσφυση. Εάν αντιδράσετε σε μια υποστροφική ολίσθηση με το να στρίψετε περισσότερο ζητώντας περισσότερη πρόσφυση, μη γελιέστε, αυτή δε θα υπάρξει. Το ίδιο θα συμβεί κι εάν φρενάρετε. Αντιθέτως, σε μια υποστροφική ολίσθηση, ρυθμίστε προσεκτικά το τιμόνι σας έως ότου επανακτήσετε πρόσφυση στις μπροστινές ρόδες. Μόλις επανέλθει η πρόσφυση, συνεχίστε να οδηγείτε με ηρεμία. Φυσικά, όλο αυτό απαιτεί πολύ χώρο για να προλάβετε να σκεφτείτε τις αντιδράσεις σας, εκτός κι αν έχετε εκπαιδευτεί στους κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους από έμπειρους εκπαιδευτές οδήγησης.
Ο έλεγχος του οχήματός σας στο χιόνι και σε άλλες συνθήκες χειμερινής οδήγησης έρχεται με την εκμάθηση των κατάλληλων τεχνικών οδήγησης και με την εμπειρία. Καθώς ακόμη και από μια διαίσθηση για το πώς το αυτοκίνητό σας θα συμπεριφερθεί σε ορισμένες καταστάσεις και περιστάσεις.
Μέχρι τότε, οδηγείτε προσεκτικά και αργά στο χιόνι αφού έχετε εκπαιδευτεί κατάλληλα, διαφορετικά καθίστε στο σπίτι σας και απολαύστε ένα ζεστό ρόφημα.
